Rekabet Kurumu, karara bağlanan birleşme, devralma ve özelleştirme işlemlerine ait veriler çerçevesinde 2022'ye dair genel görünüm raporunu yayınladı. Bu yazımızda Rekabet Kurumu'nun raporunu inceledik [1].
Rekabet Kurumu, 4054 sayılı Rekabetin Korunması Hakkında Kanun'un 20.maddesinde de belirtildiği üzere, "mal ve hizmet piyasalarının serbest ve sağlıklı bir rekabet ortamı içinde teşekkülünün ve gelişmesinin temini ile [4054 Sayılı] Kanunun uygulanmasını gözetmek ve Kanunun kendisine verdiği görevleri yerine getirmek üzere kamu tüzel kişiliğini haiz idarî ve malî özerkliğe sahip" bir kurum olarak kurulmuştur.
Genel Olarak
Tüm işlemlere bakıldığında, 2022 yılında Rekabet Kurumu tarafından toplam 245 adet birleşme ve devralma işlemi incelenerek bu Rapor hazırlanmıştır. Raporda, 2021 yılında 310 birleşme ve devralma işleminin karara bağlandığı belirtilmiştir. Raporda Rekabet Kurumu, "işlem taraflarının, hedef şirketin veya işlem konusu ortak girişimin hangi ülkenin yasalarına göre kurulmuş olduğu hususunda herhangi bir daraltma yapılmaksızın Rekabet Kurumuna bildirilen tüm işlemleri" tanımladığını belirtmiştir. Dolayısıyla Rapor'da yabancı şirketlerin taraf olduğu işlemlerin de incelendiğinin belirtilmesi gerekmektedir.
Rapor'da yer alan verilere göre, 245 işlemin 145'i Türkiye'de gerçekleşmiş ve bu işlemlerin 39’unda tarafların tümü Türkiye kökenli, 154’ünde ise tümü yabancı ülke yasalarına göre kurulmuş şirketlerden oluşmaktadır. 34 işlemde ise taraflardan en az biri Türkiye kökenli ve yabancı şirketlerden oluşmaktadır.
Öte yandan 2022'de 7 özelleştirme işlemi gerçekleştirilmiştir ve Rekabet Kurumu verilerine göre yalnızca 4 özelleştirme işleminin işlem hacmi 13.978.493.112,00 TL olduğu görülmüştür. Diğer 3 özelleştirme işlemine ilişkin bir işlem bedel bilgisi bulunmamaktadır.
Birleşme & Devralma
Türkiye işlemlerinde bildirilen birleşme ve devralma işlem değerlerine göre 2022'deki işlem değerleri 72.2 milyar TL olarak hesaplanırken, 2021'de bu değerin 42.6 milyar TL olduğu görülmüştür. Rekabet Kurumu'nun Rapor'unda, 2022 yılına ait işlem hacmi, 72.2 milyar TL değeri ile son on yılın ortalamasının üstünde olup söz konusu değerde bir önceki yıla kıyasla yaklaşık %70 artış görüldüğü belirtilse de bu verilerin değerlendirilmesi sırasında TÜİK verilerine göre %64.27 olan TÜFE'nin göz önünde bulundurulması gerektiğinin belirtilmesi gerekmektedir.
Rekabet Kurumu'nun Raporu'na göre, yabancı yatırımcıların 2022 yılında 36 farklı birleşme ve devralma işleminde Türk şirketlere yatırım yaptığı görülmüştür. Verilere göre, hedef şirketin Türkiye olduğu işlemlerde 5 işlemle Hollanda ve Birleşik Arap Emirlikleri ilk sırada yer almıştır. Aynı zamanda, startups.watch "Turkish Startup Ecosystem Report: Year in Review 2022" raporuna göre, her 5 işlemden birinde yabancı yatırımcıların bulunduğu belirtilmiştir. Ancak ilgili raporda melek yatırımcı turları, tohum yatırım turları, A, B ve C seri turları da yer almaktadır.
Rekabet Kurumu'nun Raporu'na göre, 2022 yılı içerisinde gerçekleştirilen toplam 181 işlem ekonomik faaliyet alanlarına göre işlem bedeli temel alınarak sıralandığında, 2022 yılında dünya genelinde yatırım yapılan sektörlerde en fazla paya sahip olanlar aşağıdaki gibidir:
Motorlu kara taşıtlarının ve motosikletlerin toptan ve perakende ticareti ile onarımı
Programcılık ve yayıncılık faaliyetleri
Makine ve ekipmanların kurulumu ve onarımı
Temel eczacılık ürünleri imalatı
Finansal hizmetler
Kimyasal ürünlerin imalatı
Özelleştirme İşlemleri
Rekabet Kurumu'nun açık kaynaklardan ulaştığı bilgilere göre ihale süreçleri gerçekleştirildiği görülen üç işlemde toplam işlem bedeli yaklaşık 13.9 milyar TL düzeyinde olduğu görülmüştür. En yüksek işlem bedelinin havaalanı işletmeciliğinde olduğu görülmüştür. Öte yandan özelleştirme işlemlerinin 2022 yılında toplam Türkiye İşlemleri içerisindeki payı yaklaşık %16 olduğu sonucuna varılmıştır.
2022 yılında Rekabet Kurulu tarafından karara bağlanan 7 adet özelleştirme işlemi bulunmaktadır. Söz konusu işlemler aşağıdaki gibidir:
Elektrik enerjisinin üretimi, iletimi ve dağıtımı
Havalimanı işletmeciliği
Doğal gaz ithalatı ve dağıtımı
İmalat
Kaynaklar
[1] Rekabet Kurumu, "Birleşme ve Devralmalar Görünüm Raporu 2022", 06.01.2023. https://www.rekabet.gov.tr/Dosya/bd_gorunum_raporu_2022.pdf
[2] startups.watch, "Turkish Startup Ecosystem Report: Year in Review 2022", 17.01.2023.
Comments